بسیاری از مدیران، حتی آنان که سال‌ها سابقه مدیریت دارند؛ گاهی در انجام امور و وظایفشان دچار مشکل می‌شوند. آن‌ها اغلب نمی‌دانند تا چه حد کارمندانشان را آزاد بگذارند، در چه زمینه هایی با آنان مشورت کنند یا انجام چه کارهایی را به آن‌ها محول سازند. آشنایی با سبک‌های مدیریت، شرایطی را فراهم می‌سازد که مدیران از شر این چالش‌ها در امان مانده و دوراهی‌های سرنوشت ساز را با موفقیت پشت سر بگذارند.
اگر می‌خواهید با مدیریت، سبک‌ها و ویژگی‌های آن بیشتر آشنا شوید، این مطلب مختص شماست. تا پایان با ما همراه باشید!
آشنایی با مفهوم مدیریت
مدیریت که در زبان لاتین از آن تحت عنوان Management یاد می‌شود، به معنای هماهنگی و اداره وظایف سازمانی به منظور تحقق اهداف در سریع‌ترین زمان ممکن است. اگر دوست دارید مدیریت موثری داشته باشید؛ باید مهارت‌هایی همچون برنامه‌ریزی، سازمان‌دهی و رهبری را در خود تقویت کنید.
شما به عنوان یک مدیر می‌بایست با در نظر گرفتن روحیات خود، شرایط سازمان و مهارت‌های اکتسابی سبک خاصی از مدیریت را انتخاب و اجرا کنید. اینگونه شانس سازمان شما برای دستیابی به موفقیت بیشتر خواهد شد.
آشنایی با مفهوم سبک مدیریت و عوامل موثر بر سبک های مختلف
سبک مدیریت یا به اصطلاح Management Style، شیوه تلاش مدیران برای دستیابی به اهداف سازمانی است. سبک‌های مدیریت به سه دسته تقسیم می‌شوند که این دسته‌بندی شامل: خودکامه، دموکراتیک و آزاد است. هر سبک مدیریتی دارای زیر مجموعه‌هایی فرعی با ویژگی‌هایی خاص است که هر یک به شیوه‌ای منحصر به فرد مدیران را به اهدافشان می‌رساند. انتخاب سبک مدیریت فاکتورهای بسیاری را تحت تاثیر قرار می‌دهد که از جمله مهم ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- برنامه ریزی و تحول استراتژیک
- سازمان دهی
- ساختار تصمیم گیری
- تفویض اختیار
- چگونگی مدیریت کارکنان
آیا مدیر یک سازمان شیوه‌های مدیریت و رهبری را بر اساس شخصیت خود انتخاب می کند؟
خیر. اگرچه شخصیت مدیر یکی از مهم‌ترین عوامل موثر بر انتخاب سبک مناسب است، اما در حقیقت همه چیز نیست. عوامل متعدد و متنوعی این انتخاب را تحت تاثیر قرار می‌دهند که حائز اهمیت ترین آن ها عبارتند از:
- ساختار شرکت
- سطح مدیران
- نوع صنعت
- کشور
- فرهنگ سازمانی
- نظر بیزینس کوچینگ
مدیر موفق کیست؟
مدیر موفق و موثر مدیری است که می‌تواند سبک مدیریتی انتخابی را با در نظر گرفتن شرایط و نیازها تغییر دهد. شاید با خودتان بگویید چرا داشتن سبک مدیریتی برای یک مدیر الزامی است؟! آیا نمی شود بدون انتخاب سبکی خاص، یک سازمان را مدیریت کرد؟!
لازم است بدانید که انتخاب و اجرای شیوه‌های مدیریت و رهبری برای مدیران سازمان‌های مختلف از نان شب واجب‌تر است. بدون پیروی از یک سبک مدیریتی خاص موفق به اجرای سیاست های سازمانی نشده و نمی‌توانید کارکنان را مجاب به انجام وظایفشان کنید.خلاصه کلام این که بدون داشتن یک سبک مدیریتی مناسب و کارآمد سازمان به سمت نابودی می‌رود!
دلیل تنوع شیوه‌های مدیریت و رهبری چیست؟
آیا تا به حال به این موضوع اندیشیده‌اید که چرا شیوه‌های مدیریت و رهبری مختلفی وجود دارد؟ یعنی نمی‌توان با یک سبک خاص کلیه سازمان‌ها را مدیریت کرد؟!
مسلما خیر. از آن جا که رهبری سازمان‌های مختلف منحصر به فرد است، شاهد وجود سبک‌های مدیریتی گوناگونی هستیم. همان طور که پیش‌تر نیز اشاره کردیم، انتخاب سبک مناسب نحوه عملکرد کارکنان را به طور چشمگیری تحت تاثیر قرار می‌دهد. این موضوع موجب شده که استفاده از یک سبک خاص پاسخگوی نیاز تمام سازمان‌ها نباشد.
معرفی انواع سبک‌های مدیریت
همان‌گونه که پیش‌تر نیز گفتیم، شیوه‌های مدیریت و رهبری را به طور کلی به سه دسته زیر تقسیم می‌کنند:
- سبک مدیریتی خودکامه
- سبک مدیریتی دموکراتیک
- سبک مدیریتی آزاد
سبک مدیریتی خودکامه (Autocratic)
در این سبک از مدیریت تصمیم‌گیری کاملا به دست مدیر است؛ مدیر تعیین می‌کند تیم روی چه چیزی تمرکز کند، اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت را تنظیم می‌کند، و کارها را بر اساس تشخیص خودش تقسیم می‌کند. تیم معمولاً خیلی ورودی نمی‌دهد و مدیر راهنما و تصمیم‌گیرنده‌ی اصلی است. به همین دلیل تمام کارکنان موظف‌اند دستور رهبران را بدون آن که جویای دلیل و مدرک شوند، انجام دهند.
این سبک مدیریت به سه دسته جداگانه تقسیم می‌شود که شامل:
- سبک مدیریت خودکامه مقتدرانه: در این سبک مدیریتی مدیر کلیه دستورات را به طور مستقیم به کارکنان اعمال می‌کند. در صورتی که کارکنان در انجام این دستورات کوتاهی کنند، از سوی رهبر تیم مجازات خواهند شد.
- سبک مدیریت خودکامه متقاعد کننده: در این سبک، تصمیم گرفته شده از سوی مدیر به صورت مستقیم نبوده و کارکنان را در جریان فرآیند تصمیم گیری می‌گذارند. اما کارکنان اجازه هیچ دخل و تصرفی در تصمیمات رهبر را ندارند و مدیر آن‌ها را متقاعد می‌کند که دستورات را اجرا کنند.
- سبک مدیریت خودکامه پدرانه: به عقیده مدیر،اعضای این سازمان درست مانند خانواده‌ای هستند که از پدر (مدیر) تبعیت می‌کنند. اعضای این خانواده به سازمان وفادار بوده و به او و تصمیماتی که اخذ می‌کند، اعتماد دارند. تصمیمات گرفته شده در این سبک مدیریتی نیز یک جانبه می باشد.
سبک دموکراتیک (Democratic )
مدیر اعضای تیم را برای مشارکت در تصمیم‌گیری دعوت می‌کند. این سبک باعث از بین بردن فاصله بین مدیر و تیم را می‌شود، همچنین افراد در شکل دادن هدف‌ها دخیل‌اند. این روش مدیریتی باعث افزایش اعتماد و مشارکت بین پرسنل و مدیر می‌شوند، اگرچه که مدیر همچنان تصمیم نهایی را می‌گیرد، اما ایده‌ها و نظرات تیم تاثیر دارند.
- سبک مشاوره‌ای دموکراتیک(Consultative): فرمی از مدیریت دموکراتیک است که تاکید زیادی بر جمع‌آوری نظرات تیم دارد و تصمیم‌گیری را به فرایندی مشترک تبدیل می‌کند. مدیر برای تصمیم‌گیری بیشتر به بازخورد روبه‌بالا و بهبود مستمر توجه دارد.
- سبک تحول‌آفرین دموکراتیک (Transformational): این سبک مدیریتی معطوف بر اهداف بلندمدت، نوآوری و رشد حرفه‌ای و اهداف بلند‌پروازانه است. البته در صورتی که حمایت کافی وجود نداشته باشد استانداردهای بالا ممکن است به فرسودگی سازمان و پرسنل منجر شود.
سبک آزاد یا لسه‌فر (Laissez-faire)
این سبک بیشترین فاصله را بین مدیر و تیم ایجاد می‌کند. اعضای تیم استقلال زیادی در فعالیت‌ها و تصمیم‌گیری دارند و معمولاً مدیر زمانی مداخله می‌کند که مشکلی پیش بیاید. جلسات نظارت و کنترل کم برگزار می‌شوند و راهنمایی عمدتاً زمانه که لازم باشد ارائه می‌شود. در این سازمان فضای زیادی برای بروز خلاقیت و ابتکار فردی فراهم است اما
کارکنان با تجربه کمتر ممکن است در این ساختار سازمانی ضعیف عمل کنند.
- سبک واگذاری آزاد (Delegative): مدیر وظایف را واگذار می‌کند، سپس کمی عقب می‌ایستد و در انتها نتایج را ارزیابی می‌کند. در طول کار، مداخله کم است و هیچ‌گونه راهنمایی در لحظه یا بازخورد میانی معمولاً وجود ندارد.
شفافیت با کارکنان و مدیریت مشکلات درون سازمانی
شفافیت با کارمندان یک بعد دیگر از مدیریت است.
تجربیات نشان می‌دهد که مدیران اغلب در شرایطی قرار می‌گیرند که باید با مشکلات کارکنان خود کنار بیایند و در این صورت متحمل مسئولیت‌های بیشتری می‌شوند که شامل: فشارهای مدیریتی برای اخراج و اجرای تصمیمات دشوار با رعایت انصاف و سیاست‌های شرکت است.
دکتر ماکان آریا پارسا از شیوه‌های نوین مدیریتی برای مدیریت کسب کار خود و منابع انسانی استفاده می‌کنند، و علاوه بر به کاری‌گیری بهترین شیوه‌های مدیریتی، تاکید زیادی بر اصل شفافیت دارند. ایشان بارها در جلسات مختلف با سرپرستان بخش‌های مختلف سازمان خود تاکید داشته‌اند که مشکلات درون و برون سازمانی را از پرسنل خود پنهان نکنند. و فشارهای خارجی و داخلی را به وضوح برای کل تیم و هر فرد توضیح دهند، مگر اینکه نیاز باشد این مشکلات محرمانه بمانند. این کار اعتماد و اطمینان بین اعضای تیم را افزایش می‌دهد.
دیدگاهتان را بنویسید