مدیریت موجودی از نگاه دکتر ماکان آریا پارسا

از دیدگاه دکتر ماکان آریا پارسا مدیریت موجودی برای اداره کردن درست هر کسب و کاری، نکته ای ضروری و مهم به شمار می رود. اگر کسب و کاری از مدیریت موجودی غافل شود، ارزش خود را به تدریج از دست می دهد و منبع درآمد خود را محدود و حتی گاهی کاملا آن را نابود می کند. ما در این مقاله، قصد داریم تا این نکته ی مهم و همچنین  انواع مدل های کنترل موجودی را بررسی کنیم. توصیه می کنیم برای کسب دانش و آگاهی بیشتر در مورد این مسائل در ادامه ی این مقاله با ما همراه باشید.

بررسی مفهوم مدیریت موجودی

می توان گفت که به طور کلی مدیریت موجودی به معنای رسیدگی، ذخیره و استفاده کردن از دارایی های یک کسب و کار، جهت پیشبرد اهداف آن می باشد. همچنین به اقداماتی نیز اطلاق می شود که سود دهی یک کسب و کار را حفظ کرده یا افزایش می دهند.از نظر دکتر ماکان آریا پارسا مدیریت موجودی به مقدار زیادی به اصل تعادل وابسته است. این تعادل به معنای داشتن مقدار مناسبی از یک کالا در زمان و مکان مناسب می باشد.

مدیریت موجودی اصولی به چه عواملی بستگی دارد؟

دکتر ماکان آریا پارسا اعتقاد دارد که کنترل موجودی و مدیریت آن بستگی به مدیریت یک سری عوامل دارد. ما در ادامه، این عوامل را ذکر کرده ایم:

1- انواع موجودی: شما می توانید از طریق این اصل، دریابید که هر نوع از انواع موجودی در کجا قرار دارد. همچنین می توانید نظارت کاملی را روی موجودی مورد نظرتان، اعمال نمایید.

2- پیش بینی کردن موجودی: شما به کمک این اصل می توانید، میزان سهام و موجودی مورد نیاز، جهت برآورده ساختن تقاضاها در آینده را محاسبه و پیش بینی کنید.

3- خرید موجودی: این اصل، این امکان را برایتان به وجود می آورد که شما متوجه شوید که چه زمانی و چگونه، کالاهای قبلی را مجددا سفارش دهید.

4- ذخیره کردن موجودی: این اصل می گوید که شما به طور متوسط و در هر زمان، چه میزان از یک کالا را می توانید ذخیره و انبار کنید.

5- آنالیز کردن موجودی: شما می توانید از طریق توجه کردن به این اصل، تصمیمات آگاهانه تری درباره ی موجودی خود گرفته و به روش های بهتری از انواع شاخص ها استفاده نمایید.

6- تکنیک های جابه جایی و حمل کردن: شما می توانید با توجه به این اصل، موجودی خود را مدیریت کرده و مقدار مناسبی از آن را ذخیره، بسته بندی یا حتی ارسال کنید.

7- حسابداری موجودی: این اصل، امکان محاسبه و ثبت موجودی را در اسناد مالی فراهم می کند.

8- سیستم های مدیریت موجودی: شما به کمک این اصل می توانید تا حدودی، فرایند مدیریت موجودی را به صورت خودکار اجرایی کنید.

مدیریت موجودی چه اهمیتی دارد؟

از نظر دکتر ماکان آریا پارسا تقریبا تمام کسب و کارها به خصوص خرده فروشی ها، بدون موجودی و مدیریت آن سودی دارند. این امر به وضوح نشان می دهد که کسب و کارها برای داشتن طول عمری طولانی و مفید، باید مدیریت موجودی را همواره در نظر داشته باشند. ما در ادامه، چند مورد از دلایل اهمیت مدیریت موجودی را ذکر کرده ایم:

1- تجربه ی مشتری: بیش فروشی و یا نداشتن موجودی کافی، ممکن است باعث نارضایتی مشتریان گردد.

2- بهبود یافتن گردش مالی پول: خرید کردن بیش از حد، باعث می شود که منبع مالی مورد نیاز برای سایر امور، کاهش یافته و یا کاملا از بین برود. این امور، اموری همچون هزینه های بازاریابی، حقوق کارکنان و… می باشند. حفظ حدود خرج کردن و ذخیره کردن منبع مالی، باعث پایداری و حفظ شدن جریان نقدینگی می شود.

3- جلوگیری کردن از انقباض موجودی: بیش از حد و یا اشتباه خرید کردن و همچنین ذخیره نکردن منابع مالی، می تواند باعث بی استفاده شدن مشتریان و یا از بین رفتن کامل آن ها شود.

4- افزایش میزان رضایت مشتری ها: شما می توانید با مدیریت و کنترل موجودی، کالاها را به درستی ذخیره و بسته بندی کرده و در زمان مناسب در اختیار مشتریان قرار دهید.

اصلی ترین انواع موجودی ها

موجودی ها در هر کسب و کار، انواع مختلفی دارند. می توان گفت به عبارتی دیگر، کسب و کارها و یا شرکت ها در امر مدیریت و کنترل موجودی خود، ممکن است با هر یک از انواع موجودی ها مواجه شوند. ما در زیر، چند مورد از اصلی ترین انواع موجودی ها را بیان کرده ایم:

1- مواد خام

2- کالاهای در حال ساخته شدن

3- کالاهای ساخته شده و نهایی

4- کالاهای ذخیره شده یا نیازمند به انجام عملیات و تعمیر

5- مواد بسته بندی.

نحوه ی مدیریت موثر موجودی

از نظر دکتر ماکان آریا پارسا برای داشتن یک مدیریت و کنترل موثر بر موجودی، باید یک آینده نگری واقع بینانه داشته باشید. همچنین لازم است که به این آینده نگری خود، متعهد بمانید. یکی از روش های موثر در این مسیر، این است که شما، باید ایده های دقیقی در مورد میزان موجودی داشته باشید. همچنین باید برای این میزان موجودی، برنامه ریزی کرده و برای شارژ مجدد کالاها و موجودی خودتان، طرح ریزی نمایید. یکی دیگر از این روش های موثر، خرید به موقع و شارژ به موقع و به اندازه ی موجودی می باشد. همچنین بهتر است اطمینان حاصل کنید که ساختار سازمانی مناسبی را در کسب و کار خود اجرا کرده اید. کانال های فروش بزرگ، بهتر است از نرم افزارهای صفحه ی گسترده، برای مدیریت و کنترل موجودی خودشان استفاده کنند.

روش های پیشرفته ی کنترل موجودی

ما در این قسمت مقاله، چند نمونه از روش های کنترل کردن موجودی را شرح داده ایم:

1- انتخاب گزینه های مناسب برای تکمیل کردن فرایندهایتان

2- جدی گرفتن پیش بینی و پیش نگری

3- تنظیم نقطه ی سفارش مجدد برای هر محصول

4- اختصاص دادن مکانی ویژه به هر یک از انواع موجودی در انبار خود

5- اولویت قرار دادن فروش کالاها و موجودی های قدیمی

6- اولویت بندی کردن

7- پیش بردن کارها به صورت خودکار تا حد امکان.

بررسی اصطلاحات مهم و کلیدی

مدیریت کردن یا کنترل کردن موجودی، امری پیچیده می باشد که از بخش ها و فرایندهای مختلفی، تشکیل شده است. ما در ادامه، برخی از اصطلاحات مخصوص در این حیطه را مورد بررسی قرار می دهیم:

1- متوسط موجودی کالا: این امر، نشان دهنده ی میانگین میزان موجودی یک کالای خاص در یک بازه ی زمانی معین می باشد. متوسط موجودی کالا از طریق زیر، محاسبه می شود:

جمع موجودی پایانی با موجودی اولیه و تقسیم عدد حاصل از این جمع بر 2.

2- متوسط بهای تمام شده ی موجودی کالا: این اصطلاح، یک راهکار برای ارزش گذاشتن روی موجودی ها می باشد. همچنین این اصطلاح، یک رقم نهایی را طبق میانگین بهای تمام شده کالاها در طول یک دوره ی حسابداری، مشخص می کند.

3- سفارش تاخیری: این اصطلاح به سفارش محصولی که اکنون تمام شده است اشاره دارد و نشان می دهد که این محصول برای مشتریان، قابل ارسال شدن نمی باشد.

4- اسکنر بارکد: این اسکنر، دستگاهی است که از آن جهت شناسایی اقلام به روش دیجیتالی به کمک بارکد مخصوص، استفاده می شود.

5- موجودی ابتدای دوره: این اصطلاح، ارزش کالاهایی که به فروش نرسیده اند را در ابتدای یک دوره ی حسابداری تعیین می کند.

6- بسته ها: این اصطلاح به گروهی از محصولات موجود در یک گروه اطلاق می شود که بر اساس واحد نگه داری موجودی یا همان SKU، فروخته می شوند.

7- هزینه های نگه داری: این هزینه، نشان دهنده ی هزینه های مرتبط با ذخیره و نگه داری موجودی ها یا کالاها می باشد که در انبار یک شرکت قرار داشته و هنوز فروخته نشده اند.

8- موجودی مرده: این اصطلاح، موجودی ای را نشان می دهد که برای مدت زمانی فروخته نشده و عملا، به کالایی غیر قابل فروش تبدیل شده است.

بررسی انواع هزینه ها در مدیریت موجودی

بهتر است بدانید که در هر کسب و کاری، محاسبه و در نظر گرفتن انواع هزینه ها در مدیریت موجودی، امری ضروری و مهم به شمار می رود. همچنین لازم به ذکر است که انواع هزینه ها در مدیریت موجودی به دو دسته ی کلی تقسیم می شوند:

1- هزینه های متغیر: این نوع هزینه ها با توجه به نوع خریدها، متفاوت هستند و گاهی سقف میزان این هزینه ها از مقدار بودجه ی پیش بینی شده، تجاوز می کند.

2- هزینه های ثابت: این هزینه ها با تغییر یافتن تولید یا حجم مواد، تغییر خاصی نکرده و میزان آن ها با افزایش تولید کالا، کاهش می یابد. همچنین این هزینه ها، شامل مواردی مانند: هزینه ی بیمه ی ساختمان، هزینه ی بیمه ی ماشین آلات، حقوق  مدیرها و استهلاک ابزار و ماشین آلات می شوند.

سخن پایانی

ما در این مقاله به بررسی نحوه ی کنترل و مدیریت کردن موجودی پرداختیم. دیدید که این کار چه قدر در بازدهی و افزایش سود دهی یک کسب و کار نقش داشته و برای هر کسب و کار، امری ضروری تلقی می شود. همچنین پی بردید که روش های پیشرفته ی موثری جهت مدیریت کردن موجودی وجود دارند. امیدواریم بتوانید به کمک این روش ها هر چه بهتر و بیشتر، میزان موجودی کسب و کارتان را مدیریت کرده و همچنین کسب و کارتان را از این طریق، رونق بخشید.