محیطی را در نظر بگیرید که هیچ‌کس نحوه رفتار با دیگران را نمی‌داند و گفت‌وگوها پُر از سوءتفاهم هستند؛ همکاری‌ها به درگیری ختم می‌شود و حتی کارهای ساده هم به کُندی جلو می‌روند. این شرایط در زمانی پیش می‌آید که افراد، نحوه رفتار کردن با همکاران‌شان را نمی‌دانند یا آن‌ها را نادیده می‌گیرند. در حالی که نحوه برخورد با همکار، یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت در هر محیط کاری است؛ بدون توجه به اینکه شغل شما چیست یا در چه موقعیتی قرار دارید. در این مطلب به اصول رفتار حرفه‌ای در شرایط مختلف و نکات مهم در محیط کار می‌پردازیم.
نحوه معاشرت و رفتار حرفه‌ای با همکاران
رفتار حرفه‌ای یعنی در عین حفظ احترام متقابل، مرزهای کاری را بشناسید، مسئولیت‌پذیر باشید و ارتباطی موثر برقرار کنید. حالا موقعیت‌های مختلفی را بررسی می‌کنیم که در هر کدام باید شیوه خاصی از نحوه رفتار با همکار را در پیش گرفت.
نحوه برخورد با همکاران منفی
در هر محیط کاری، افرادی وجود دارند که با انرژی منفی، بدبینی یا بدگویی باعث کاهش انگیزه دیگران شوند. بهترین نحوه برخورد با همکار منفی، حفظ آرامش و رعایت فاصله منطقی است. سعی کنید درگیر بحث‌های بی‌نتیجه نشوید و مرز مشخصی بین کار و گفت‌وگوهای شخصی بگذارید. اگر لازم شد، با بیان محترمانه اما قاطعانه از تاثیر رفتارشان روی انجام کار مجموعه صحبت کنید. یادتان باشد که نحوه رفتار با همکار در این شرایط باید ترکیبی از احترام، خویشتن‌داری و قاطعیت باشد؛ فقط در چنین شرایطی است که فضای کار، دوباره به سمت آرامش برمی‌گردد.
نحوه برخورد با کارمندان جدید
کارمندان جدید معمولاً دچار استرس، نگرانی و سردرگمی هستند. بهترین نحوه رفتار با همکار تازه‌وارد، ایجاد فضای دوستانه، مملو از آرامش و حمایتگرانه است. معرفی او به سایر اعضای تیم، پاسخ به سوالات اولیه و راهنمایی درباره فرایندها، باعث می‌شود که احساس تعلق بیشتری پیدا کند. در این شرایط، برخورد با همکار جدیدتان باید صبورانه و همراه با تشویق باشد؛ با رعایت این نکات مهم، او با انگیزه بیشتری در مسیر یادگیری قرار می‌گیرد و عملکرد بهتری از خودش نشان می‌دهد.
نحوه برخورد با همکاران در پروژه‌های گروهی
پروژه‌های گروهی جایی هستند که تفاوت‌ها، توانایی‌ها و سبک‌های کاری افراد در آن‌ها به‌وضوح دیده می‌شوند. در این شرایط، نحوه رفتار کردن با همکاران، اهمیت دوچندان پیدا می‌کند. همکاری موثر یعنی گوش دادن فعال، احترام به ایده‌های دیگران و تقسیم عادلانه وظایف. اگر اختلاف‌نظری پیش آمد، به‌جای تحمیل نظر، راه‌حل مفید پیدا کنید. با رعایت اصول نحوه برخورد با همکار در تیم، به نتیجه‌ای بهتر، سریع‌تر و باکیفیت‌تر برسید.
نحوه رفتار با بانوان در محیط کار
یکی از شاخص‌های مهم فرهنگ سازمانی، نوع نحوه رفتار با همکار خانم است. رفتار محترمانه، حفظ حریم شخصی و پرهیز از شوخی‌های نامناسب از اصول اولیه حرفه‌ای بودن محسوب می‌شوند. در تعامل با بانوان، باید روی شایستگی کاری و مهارت‌های حرفه‌ای تمرکز داشته باشید، نه جنسیت آن‌ها. رعایت این اصول در نحوه برخورد با همکار باعث ایجاد محیطی سالم، محترمانه و برابر برای همه کارکنان می‌شود.
نحوه برخورد با همکاران هنگام تعارضات
در هر محیط کاری، اختلاف نظر پیش می‌آید و این نوع مسائل کاملاً طبیعی هستند؛ اما نحوه مدیریت این شرایط است که تفاوت بین یک تیم موفق و ناکارآمد را مشخص می‌کند. بهترین شیوه برخورد با همکاران در هنگام تعارض، گفت‌وگوی شفاف و محترمانه است. احساسات خودتان را کنترل کنید و به‌جای مقصر دانستن دیگران، روی پیدا کردن یک راه‌حل مفید تمرکز داشته باشید. در واقع، حرفه‌ای‌ترین افراد هم در زمان اختلاف نظر با دیگران، روی هدف مشترک‌شان تمرکز می‌کنند تا رابطه کاری‌شان حفظ شود.
اصول رفتار حرفه‌ای با همکاران و قوانین محیط کار
مهم‌ترین اصل در رفتار با همکاران، احترام متقابل است؛ زیرا بدون وجود آن، هیچ رابطه کاری پایداری شکل نمی‌گیرد و همکاریِ تیمی به نتیجه نمی‌رسد. رفتار حرفه‌ای یعنی رعایت آداب، حفظ نظم، رعایت عدالت و شناختن مرزهای کاری. در هر سازمانی، قوانینی وجود دارند که بر پایه همین اصول شکل گرفته‌اند؛ هدف از این اصول و قوانین، برقراری ارتباط موثر، سالم و هدفمند بین همکاران است. رعایت این قوانین، علاوه بر اینکه نشانه بلوغ فکری و کاری است، به بهبود فضای عمومی محیط کار هم کمک می‌کند.
در ادامه، با 6 اصل مهم و کاربردی در نحوه رفتار با همکار و نحوه برخورد با همکار آشنا می‌شوید:
1. احترام و ادب در گفتار و رفتار
احترام، زیربنای تمام روابط انسانی مخصوصاً روابط کاری است. وقتی در گفت‌وگو با همکاران از لحن محترمانه، واژه‌های مناسب و برخورد مودبانه استفاده کنید، اعتماد و همکاری متقابل افزایش می‌یابد. فراموش نکنید که کوچک‌ترین بی‌احترامی کافی است تا فضای کاری مسموم شود. بنابراین، در نحوه رفتار با همکار، رعایت ادب نشانه شخصیت کاری شماست؛ در ضمن، مودب بودن باعث می‌شود که محیطی آرام و پویا در مجموعه شکل بگیرد.
2. مسئولیت‌پذیری و تعهد کاری
یکی از اصول حرفه‌ای در نحوه برخورد با همکار، داشتن حس مسئولیت نسبت به وظایف خود است. اگر یکی از همکاران ما کارش را به‌موقع انجام دهد، در واقع به سایر اعضای تیم احترام گذاشته است. تعهد کاری یعنی پاسخ‌گو بودن در برابر عملکرد خود و تلاش برای ارائه بهترین نتیجه ممکن. چنین رفتاری، دیگران را هم به انجام مسئولانه‌تر وظایف‌شان تشویق می‌کند و اعتماد جمعی را افزایش می‌دهد.
3. همکاری و روحیه تیمی
هیچ موفقیتی در محیط کاری بدون همکاری و هماهنگی میان اعضا به دست نمی‌آید. روحیه تیمی یعنی کمک به دیگران در زمان نیاز، پذیرش تفاوت‌ها و تلاش برای هدف مشترک. وقتی در نحوه برخورد با همکار خود روحیه همکاری را نشان می‌دهید، محیط کاری پویا، صمیمی و تاثیرگذار می‌شود. حمایت از هم‌تیمی‌ها حتی در شرایط دشوار، جذاب‌ترین نشانه حرفه‌ای بودن شما در محیط کاری است.
4. صداقت و شفافیت در ارتباطات
صداقت یکی از ارزش‌های اساسی در نحوه رفتار با همکار به‌شمار می‌رود. پنهان‌کاری یا گفتن بخشی از حقیقت، دیر یا زود باعث بی‌اعتمادی در محیط کار می‌شود. وقتی ارتباطات کاری بر پایه شفافیت شکل بگیرند، همکاری‌ها راحت‌تر جلو می‌روند و احتمال سوء تفاهم کاهش می‌یابد. در برخورد با همکاران‌تان همیشه تلاش کنید، اطلاعات درست، دقیق و به‌موقع ارائه دهید تا اعتبار و اعتماد متقابل حفظ شود.
5. حفظ حریم شخصی و مرزهای کاری
شناخت و رعایت حریم شخصی دیگران، یکی دیگر از اصول ضروری در محیط کار است. هر شخصی، ترجیحات یا حساسیت‌های خاصی دارد که باید محترم شمرده شوند. مهم‌ترین نکته رفتاری با همکار در این زمینه، پرهیز از دخالت در امور شخصی و تمرکز بر وظایف کاری است. حفظ فاصله حرفه‌ای نشانه سردی نیست و اتفاقاً نشانه احترام و بلوغ ارتباطی محسوب می‌شود.
6. کنترل احساسات و حفظ خونسردی
در محیط کار، موقعیت‌هایی پیش می‌آیند که باعث عصبانیت یا ناامیدی می‌شوند؛ اما حرفه‌ای‌ترین نحوه رفتار با دیگران این است که احساسات خود را مدیریت کنید و واکنش عجولانه نشان ندهید. کنترل خشم، صبر و گفت‌وگوی منطقی به شما کمک می‌کند تا بدون آسیب زدن به روابط کاری، مسائل مختلف را حل کنید. از همه مهم‌تر اینکه در زمان بروز اختلاف، بر پایه آرامش و احترام رفتار کنید تا نتیجه سازنده حاصل شود.
رفتارهای نادرست یک کارمند و تاثیر آن بر سایر کارمندان
یکی از همکاران‌تان را در نظر بگیرید که همیشه دیر به محل کار می‌رسد و کارهایش را با تاخیر انجام می‌دهد؛ چنین رفتاری، نظم کاری را به‌هَم می‌زند و انگیزه سایر کارمندان را کاهش می‌دهد. این نوع بی‌نظمی و بی‌توجهی به مسئولیت‌ها باعث می‌شود که بار وظایف بر دوش دیگران بیفتد و نارضایتی در تیم افزایش یابد. در حقیقت، هر رفتار نادرست کوچک می‌تواند تاثیر بزرگی بر روحیه جمعی و کارایی تیمی بگذارد.
چند نمونه از رفتارهای نادرست و تاثیرگذار را می‌بینیم:
- بی‌احترامی در گفتار یا رفتار
- غیبت و شایعه‌پراکنی درباره همکاران
- دیر رسیدن و تأخیر مداوم در انجام وظایف
- بی‌توجه بودن به همکاری متقابل و کار تیمی
- نادیده گرفتن قوانین و دستورالعمل‌های کاری
- انتقال استرس یا انرژی منفی به سایر اعضای تیم
- انواع رفتارهای غیرحرفه‌ای و غیراخلاقی در محیط کار
مهم‌ترین رفتار غیرحرفه‌ای و غیراخلاقی در محیط کار، دروغ‌گویی است. دروغ گفتن، اعتماد متقابل را از بین می‌برد و پایه ارتباطات سالم را سُست می‌کند. رفتارهای غیرحرفه‌ای زمانی بروز می‌کنند که یک شخص، اصول اخلاقی، احترام و مرزهای کاری را نادیده می‌گیرد. چنین رفتارهایی به اعتبار افراد آسیب می‌زنند و عملکرد کل تیم و سازمان را مختل می‌کنند. برای داشتن روابط کاری سالم و حفظ اعتماد در سطح حرفه‌ای، این رفتارها را بشناسید و از آن‌ها دوری کنید.
برای درک بهتر این موضوع، به جدول زیر نگاه کنید:
| نوع رفتار غیرحرفه‌ای | توضیح رفتار | پیامدهای احتمالی | راهکار اصلاح |
|---|---|---|---|
| دروغ‌گویی در گزارش‌ها یا مکاتبات | ارائه اطلاعات نادرست به همکاران یا مدیران | از بین رفتن اعتماد و اعتبار شخصی | شفافیت و صداقت در ارتباطات |
| شایعه‌پراکنی | انتشار اخبار تایید نشده درباره دیگران | ایجاد تنش و بی‌اعتمادی در محیط کار | تمرکز روی وظایف شخصی و پرهیز از قضاوت |
| رفتار پرخاشگرانه یا تُندخویی | واکنش‌های عصبی در برابر انتقاد یا فشار | کاهش امنیت روانی در محیط کار | کنترل احساسات و تمرین خویشتن‌داری |
| تبعیض یا بی‌احترامی به همکاران | قضاوت بر اساس جنسیت، موقعیت یا سلیقه | آسیب به فرهنگ سازمانی و روابط انسانی | رعایت عدالت و رفتار برابر |
| عدم همکاری در تیم | خودداری از کمک یا انتقال دانش به دیگران | کاهش بهره‌وری گروه و نارضایتی تیم | تقویت روحیه همکاری و هم‌افزایی |
| بی‌توجهی به قوانین سازمان | نادیده گرفتن دستورالعمل‌های داخلی | بروز خطا و کاهش نظم کاری | رعایت مقررات و پذیرش مسئولیت‌ها |
توصیه‌های مهم درباره رفتار با همکاران
نحوه رفتار با همکار تاثیر مستقیمی بر کیفیت محیط کار، رضایت شغلی و حتی پیشرفت فردی دارد. رعایت اصول ساده اما کلیدی در ارتباطات روزمره می‌تواند تفاوت زیادی در موفقیت شغلی ایجاد کند. برای بهبود نحوه برخورد با همکار و ایجاد روابط کاری سالم، توصیه‌های زیر را در نظر بگیرید:
- از غیبت و شایعه‌پراکنی در محیط کار خودداری کنید.
- شنونده خوبی باشید و به دیدگاه دیگران اهمیت دهید.
- همیشه در گفت‌وگو با همکاران، ادب و احترام را رعایت کنید.
- در زمان فشار کاری، از حمایت و همکاری با همکاران دریغ نکنید.
- هنگام بروز اختلاف، با گفت‌وگوی آرام و منطقی مسئله را حل کنید.
- تفاوت‌ها را بپذیرید و با هر فرد متناسب با شخصیتش ارتباط برقرار کنید.
افراد موفق در مورد چگونگی رفتار با همکاران چه می‌گویند؟
افراد موفق یاد گرفته‌اند که چگونه بینِ دوستی، احترام و حرفه‌ای بودن تعادل برقرار کنند. وقتی دیدگاه‌های مدیران و متخصصان این حوزه را بررسی می‌کنیم، نام‌های مختلفی به ذهن می‌رسند. مثلاً ماکان آریا پارسا به‌عنوان یکی از کارآفرینان شناخته‌شده در حوزه مدیریت منابع انسانی و توسعه فردی محسوب می‌شود؛ کسی که با نگاهی علمی و تجربه‌محور، دیدگاه‌های ارزشمندی درباره نحوه برخورد با همکار ارائه کرده است.
دکتر ماکان آریا پارسا، تاکید می‌کند که 3 دیدگاه اصلی در این زمینه وجود دارند. نخست، گروهی از افراد که روی ایجاد روابط دوستانه و حمایت عاطفی تاکید دارند؛ این افراد معتقدند که صمیمیت و دوستی میان همکاران باعث افزایش بهره‌وری و روحیه تیمی می‌شود. دوم، افرادی که ترجیح می‌دهند، مرز حرفه‌ای را حفظ کنند و از وابستگی عاطفی دور بمانند؛ با این کار، تمرکزشان روی اهداف شغلی باقی می‌ماند.
در نهایت، دکتر آریا پارسا بیان می‌کند که فرهنگ سازمانی، نقش سرنوشت‌سازی در تعیین سبک ارتباطی دارد. محیط‌های کاریِ سالم، زمینه‌ساز روابط مثبت هستند؛ در حالی که محیط‌های پرتنش، این تعاملات را تضعیف می‌کنند.
پاسخ به سوالات متداول
1. بهترین نحوه رفتار با همکار در محیط کار چیست؟
بهترین روش، ترکیب احترام، صداقت و همکاری است. تلاش کنید، مرز بین روابط دوستانه و حرفه‌ای را حفظ کنید تا هم صمیمیت ایجاد شود و هم نظم کاری از بین نرود.
2. در زمان بروز اختلاف، نحوه برخورد با همکار باید چگونه باشد؟
در چنین مواقعی بهتر است که با آرامش و گفت‌وگو مشکل را حل کنید. از قضاوت یا مقصر دانستن دیگران پرهیز کنید و تمرکزتان را بر پیدا کردن راه‌حل مشترک بگذارید.
3. اگر همکارمان رفتار منفی یا انرژی بدی دارد، چگونه رفتار کنیم؟
در این شرایط، فاصله منطقی را حفظ کنید و از درگیری احساسی بپرهیزید. نحوه رفتار با همکار منفی باید محترمانه اما قاطعانه باشد تا تأثیر او بر عملکرد شما کاهش یابد.
4. آیا دوستی با همکاران در محیط کار توصیه می‌شود؟
بله، اما با حفظ تعادل. طبق توصیه افراد موفق دوستی می‌تواند باعث افزایش بهره‌وری و رضایت شغلی شود؛ اما نباید باعث از بین رفتن مرزهای حرفه‌ای شود. بهتر است که روابط را در چارچوب کاری و با آگاهی از فرهنگ سازمان تنظیم کنید.
دیدگاهتان را بنویسید