اهمیت مهارت حل مسئله در زندگی افراد از نگاه دکتر ماکان آریا پارسا

از دیدگاه دکتر ماکان آریا پارسا مهارت حل مسئله یا Problem Solving یکی از موثرترین مهارت های فردی است که می تواند نقش بسیار مهمی در زندگی افراد مختلف داشته باشد. قطعا برای شما نیز این موضوع پیش آمده که با مشکل مواجه شوید و ندانید که چگونه باید آن را برطرف کنید. به راه حلی که بتواند این بحران را برطرف نماید و آرامش را به زندگی شما بازگرداند، راه حل مسئله می گویند. با همین یک جمله ساده می توانید به قدرت این مهارت پی ببرید و اهمیت آن را در زندگی شخصی و اجتماعی خود ارزیابی کنید. معمولا افرادی که این مهارت را در خود تقویت می نمایند از اکثر بحران های زندگی سربلند بیرون می آیند.

از نظر دکتر ماکان آریا پارسا مهارت حل مسئله و تصمیم گیری نیز ارتباط مستقیم و موثری با یکدیگر دارند. افرادی که دارای این مهارت می باشند از قدرت تصمیم گیری بسیار بالایی نیز برخوردار هستند. از طرفی این افراد می توانند در شرایط سخت بهترین و درست ترین تصمیم را بگیرند و شرایط را بهبود بخشند. در برخی از مواقع ممکن است اتفاقات مختلفی برای شما رخ دهد که قادر به حل آن ها نیستید. زمانی که نتوانید مشکلات خود را به موقع برطرف کنید، به مرور زمان دچار کمبود اعتماد به نفس و احساس ناامیدی خواهید شد. به همین منظور در ادامه قصد داریم شما را با اهمیت مهارت حل مسئله و کاربردهای آن در زندگی به طور کامل آشنا کنیم.

اهمیت مهارت حل مسئله در زندگی

طبق نظر دکتر ماکان آریا پارسا حل مسئله یک مهارت شناختی- رفتاری می باشد که به افراد کمک می کند تا بتوانند با بررسی درست شرایط، بهترین راه حل را ارائه دهند. این مهارت یک فرآیند منطقی و آگاهانه است که با هدفمندی و تلاش به نتیجه می رسد. افرادی که از این مهارت بهره مند هستید به خوبی می توانند راه حل های سازگار و موثر ارائه دهند. نکته قابل توجه این است که از حل مسئله می توان در زندگی فردی، شغلی، اجتماعی و … بهره مند شد.

مهارت حل مسئله می تواند مسیر دستیابی به شرایط مطلوب و عبور از شرایط نامطلوب را فراهم کند. افرادی که در شرایط بحرانی منطقی عمل کرده و راه حل مناسب ارائه می دهند از نظر ما بسیار باهوش و خاص هستند. در صورتی که این موضوع به هوش آن ها ارتباطی ندارد و این افراد در زمینه حل مسئله ماهر هستند. همانطور که گفته شد حل مسئله یک مهارت است و با آگاهی نسبت به مراحل و تکنیک های استفاده از آن به راحتی می توان این مهارت را در خود تقویت نمود. بنابراین اگر می خواهید در مشکلات باهوش عمل کنید و اعتبار خود را میان اطرافیانتان افزایش دهید، بهتر است این مهارت را در خود تقویت نمایید.

مراحل رسیدن به توانایی حل مسئله

همانطور که پیش تر به آن اشاره شد مهارت حل مسئله و تصمیم گیری به یکدیگر وابسته بوده و نقش بسیار موثری در زندگی افراد دارند. اگر بخواهید به درستی تصمیم گیری کنید باید توانایی حل مسئله را در خود تقویت نمایید. به طور کلی پیروی از فرآیند حل مسئله می تواند به شما کمک کند تا به نتیجه دلخواه خود دست پیدا کنید. مراحل حل مسئله عبارتند از:

شفاف سازی مسئله

دکتر ماکان آریا پارسا اعتقاد دارد که اولین مرحله برای حل مسئله تعیین مشکل است. اگر می خواهید به مهارت حل مسئله دست پیدا کنید در ابتدا باید بتوانید به طور شفاف آن را مشخص نمایید. در بسیاری از مواقع افراد نمی توانند مسئله اصلی را تشخیص دهند و به مسائل جانبی می پردازند. همچنین برخی افراد با بروز مشکل سریعا به دنبال پیدا کردن راه حل می روند و به همین دلیل ممکن است به راه حل های اشتباه برسند. فراموش نکنید که برای حل مسئله در ابتدا باید مشخص نمایید که مسئله اصلی چیست و چه مشکلاتی ایجاد نموده است. سپس به دنبال راه حل های متناسب با آن باشید.

تعیین دلایل بروز مسئله

در مرحله بعدی باید دلایلی که منجر به بروز مسئله شده اند را مورد ارزیابی قرار دهید. بر باور دکتر ماکان آریا پارسا بررسی شواهد و نشانه های ظاهری می توانند به تشخیص علل بروز مسئله کمک کنند. به طور مثال زمانی که شما در قسمت فک و دهان دچار درد شده اید، مواردی مانند دندان، لثه، استخوان فک و … می توانند منجر به درد شوند. بنابراین باید مشخص نمایید که دلیل اصلی درد دقیقا کدام مورد است. سپس می توانید برای پیدا کردن راه حل مسئله اقدام نمایید.

برآورد راه حل های مسئله

از مهم ترین مراحل دستیابی به مهارت حل مسئله برآورد نمودن راه حل های احتمالی است. طبق گفته دکتر ماکان آریا پارسا در این مرحله نیازی نیست منطقی و قابل اجرا بودن راه حل ها را بررسی نمایید. تنها باید راه حل هایی که ممکن است منجر به حل مسئله شوند را مشخص کنید. فراموش نکنید که برای ارائه راه حل ها در این مرحله هیچ گونه محدودیتی نخواهد داشت.

ارزیابی تمام راه حل ها به منظور دستیابی به بهترین حل مسئله

در مرحله آخر باید راه حل هایی به دست آورده اید را مورد ارزیابی قرار دهید. ابتدا راه حل هایی که قابل اجرا نیستند را حذف کنید. سپس راه حل های باقیمانده را مورد بررسی قرار دهید. معیارهای عقلانی و مهم را برای انتخاب راه حل نهایی مشخص کنید. قابل اجرا بودن، داشتن صرفه اقتصادی و دسترسی به فناوری های مورد نیاز برای اجرای آن از مهم ترین معیارهایی هستند که باید در نظر گرفته شوند. در نهایت به یک راه حل مناسب، اصولی، به صرفه و کاربردی دست خواهید یافت.

کاربردهای مهارت حل مسئله در زندگی افراد

مهارت حل مسئله و تصمیم گیری در زندگی افراد مختلف از اهمیت بسیار بالایی برخوردار هستند. نکته قابل توجه این است که حل مسئله می تواند در شرایط مختلف زندگی نیز کارآمد بوده و بسیار موثر باشد.

مهارت حل مسئله در نوجوانان

مهارت حل مسئله در نوجوانان می تواند نقش بسیار موثری در پیشگیری از بحران های این دوران داشته باشد. معمولا افراد در سنین نوجوانی تمایلات مختلفی ( مانند گرایش به زیبایی، ارتباط با دوستان، دوری از خانواده و …) پیدا می کنند. به طور کلی این دوران بسیار پر استرس بوده و نوجوانان باید تصمیم گیری های متعددی داشته باشند. مهارت حل مسئله به آن ها کمک می کند تا بتوانند درست ترین تصمیمات را بگیرند و از بحران های این دوران به خوبی عبور کنند.

مهارت حل مسئله در زندگی زناشویی

زمانی که افراد وارد زندگی مشترک می شوند دو فرد با دیدگاه، تفکر، عقاید، احساسات و روحیات متفاوت هستند. بنابراین رسیدن به یک نقطه مشترک در زندگی زناشویی ممکن است کار بسیار سخت و پیچیده ای به نظر برسد. تمامی زوج های موفق به خوبی می دانند که برای حفظ آرامش و شادی زندگی خود باید بتوانند از بحران ها به خوبی عبور کنند. به طور کلی بررسی های روانشناسی نشان داده که زوج های توانمند در حل مسئله کمتر از سایر زوج ها برای طلاق اقدام می نمایند.

مهارت حل مسئله در زندگی شغلی

مهارت حل مسئله و تصمیم گیری در زندگی شغلی نیز می تواند تاثیرات شگفت انگیزی روی پیشرفت و موفقیت افراد داشته باشد. این مهارت در مصاحبه های شغلی، انجام وظایف، رهبری گروه، مدیریت و … اهمیت خود را بیشتر نشان می دهد. به همین دلیل افرادی که فکر فعال تر و توانایی بیشتری در حل مسئله دارند، در زندگی شغلی خود نیز موفق تر عمل می کنند.

تقویت مهارت حل مسئله در دانش آموزان

مهارت حل مسئله و تصمیم گیری دو مهارت کلیدی هستند که می توانند به افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس دانش آموزان کمک کنند. همچنین تقویت این مهارت ها در دانش آموزان موجب می شود تا راحت تر در جمع حاضر شوند و بتوانند نیازهای خود را با قدرت بیشتری بیان نمایند. معمولا دانش آموزانی که این دو مهارت در آن ها تقویت شده است، افراد اجتماعی، با اعتماد به نفس، عاقل، آرام و شاد هستند. به همین دلیل است که روانشناسان تاکید بسیار زیادی روی تقویت این مهارت ها در کودکان دارند. جالب است بدانید که مهارت حل مسئله موجب می شود تا مهارت تصمیم گیری نیز به راحتی در افراد رشد نماید.

دلایل ضعف توانایی حل مسئله

تکنیک های متفاوتی وجود دارند که می توانند به تقویت مهارت حل مسئله در افراد کمک کنند. بنابراین شما می توانید با توجه به شخصیت و خصوصیات خود مناسب ترین تکنیک را مورد استفاده قرار دهید. تحلیل ریشه ای علت، کتوو و نمودار استخوان ماهی از رایج ترین تکنیک های حل مسئله هستند. با این وجود دلایل متعددی وجود دارند که منجر به ضعف در حل مسئله می شوند که مهم ترین آن ها به شرح زیر می باشند.

• بررسی نشانه های اشتباه و پیگیری مشکلات جانبی به جای مشکل اصلی
• تلاش برای رسیدن به راه حل های سریع و عدم توجه به راهکارهای موثر
• اطمینان بیش از اندازه به توانایی های خود و عدم کمک گرفتن از دیگران